Znalezienie odpowiedniego terapeuty nie jest łatwą sprawą. Są jednak pewne wspólne cechy, po których możemy od razu psychologa ocenić.
Cecha 1: Opanowanie
Skuteczny psycholog/psychoterapeuta nie pozwala ponieść się emocjom. Ma być oparciem dla pacjenta, pomóc mu poradzić sobie z problemami i bardzo trudnymi traumami życiowymi. Dlatego terapeuta nie powinien pozwolić sobie na żadne niekontrolowane emocje. Z drugiej jednak strony jego opanowanie nie może być grubą ścianą postawioną pomiędzy psychologiem, a pacjentem. Emocje trzymane na wodzy nie oznaczają braku współczucia, zrozumienia czy chęci pomocy.
Cecha 2: Oddziela strefę prywatną od zawodowej
Psycholog – jak każdy z nas – ma swoje problemy, a w dodatku jego praca to rozwiązywanie problemów innych. Dlatego ważną umiejętnością skutecznego psychologa/psychoterapeutę jest umiejętność oddzielenia swoich prywatnych zawirowań, niedzielenia się nimi z pacjentem, ukrycie negatywnych emocji, zmęczenia, złości i stresu. Przed psychologiem siada osoba, która musi przełamać się i otworzyć przed obcą osobą, podzielić się swoimi – niejednokrotnie ukrytymi – lękami. Psycholog nie może obarczyć jej swoimi problemami.
Cecha 3: Wiarygodność
Skuteczny psycholog/psychoterapeuta ma za sobą odpowiednie studia, regularnie się dokształca, zdobywa kolejne dyplomy ze szkole a co najważniejsze regularnie poddaje swoją pracę superwizji, jest chwalony i polecany zazwyczaj jest polecany przez swoich pacjentów ale nie zawsze. Relacja, która się tworzy w trakcie procesu terapeutycznego jest szczególna. Z jednej strony jest bardzo zażyła, intymna ale w pewnym sensie jest relacją sztuczną, niesymetryczną, stworzoną na użytek procesu, który musi się zadziać, żeby terapia miała sens. Pacjent nieświadomie rzutuje na terapeutę wiele uczuć , nastawień i oczekiwań, które pochodzą i z samej relacji ale też wynikają z jego przeszłości, z wcześniejszych doświadczeń, z relacji z innymi ważnymi osobami z jego życia. Stąd stosunek emocjonalny pacjenta do psychoterapeuty może być różny, czasem intensywnie niegatywny, szczególnie w niektórych okresach terapii. Są to naturalne zjawiska w terapii. W samym procesie psychoterapeutycznym nie chodzi o to, żeby pacjent odczuwał zadowolenie. Część poruszanych tematych, zaktywizowanych uczuć bywa bardzo bolesna, wywołuje opór, niechęc i sprzeciw i często rodzi żywy, negatywny stosunek do terapeuty. Ważne by terapeuta nie bał się takich uczuć pacjenta, nie zaprzeczał im czy też nie próbował ich za wszelką cenę usunąć. Jest to ważny material do pracy. a podczas Wiarygodny twrapeuta podczas terapii nie przeczy sam sobie, zna odpowiednią terminologię i wie jak pomócpostępuje zgodnie z etyką zawodową i stara się pomóc, co nie zawsze oznacza, że od razu wie jak. Jego zawód jest zawodem, w którym wysokie zaufanie społeczne oraz wiarygodność są podwalinami tego, co robi.
Cecha 4: Nie narzuca swojego zdania
Zadaniem psychologa jest przede wszystkim pomóc w rozpracowaniu problemów – nie narzucając swoich opinii. Skuteczny psycholog/psychoterapeuta pomaga pacjentowi zrozumieć targające nim problemy i znaleźć ich rozwiązanie. Jest swego rodzaju przewodnikiem, który pomaga i wskazuje kierunek, jednak nie podaje gotowych odpowiedzi.
Cecha 5: Empatia
Psycholog musi być empatyczny, czyli umieć postawić się na miejscu drugiej osoby, by jak najlepiej zrozumieć jej uczucia. Empatia oznacza całkowitą akceptację tego, kim jest pacjent, brak osądzania jego zachowania, otwartość na to, co słyszy. Tylko wtedy psycholog może zastosować odpowiednio dostosowaną terapię i stworzyć pacjentowi bezpieczne środowisko terapii.
Z drugiej strony każdy psycholog/psychoterapeuta jest człowiekiem osadzonym w swojej historii i w swoich sądach czy też systemie wartości. Złudzeniem byłoby twierdzenie, że na żadnym etapie bycia z pacjentem nie pojawiają się subiektywne uczucia, osądy czy porównania. Nie chodzi tu o to, żeby psycholog miał się ich wyzbyć, „nie reagować naturalnie”. Rzecz w tym, aby umiał zawiesić swoje sądy, być ich świadomym, starać się to oddzielić. Często takie spontaniczne, nieocenzurowane reakcje terapeuty na pacjenta stają się ważnym materiałem do lepszego zrozumienia pacjenta, tego jak funkcjonuje w swoim otoczeniu, jakie budzi emocje w innych, do czego nieświadomie ich prowokuje itd. Staje się to więc cennym materiałem do tworzenia interpretacji dla samego pacjenta, tak, aby mógł lepiej zrozumieć siebie, poznać nieświadome motywy swoich działań i reakcji i w rezultacie móc bardziej świadomie kierować swoim życiem.
Artykuł powstał w wsparciu: Poradnia Zdrowia Psychicznego Homine
